- Η αναιμία στους νεφροπαθείς είναι δύο φορές συχνότερη σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό. Παρουσιάζεται ήδη από το τρίτο στάδιο της χρόνιας νεφρικής νόσου και στο πέμπτο στάδιο αφορά πλέον το 60% των νεφροπαθών. Έχει ορισμένα χαρακτηριστικά που τη διαφοροποιούν από άλλα ήδη αναιμίας:
- Μία από τις πολλές νεφρικές λειτουργίες είναι η παραγωγή μιας γλυκοπρωτεΐνης που λέγεται ερυθροποιητίνη. Η ερυθροποιητίνη παράγεται από τον νεφρό όταν το όργανο ”αισθανθεί” χαμηλότερη του φυσιολογικού παροχή οξυγόνου στους ιστούς. Δίνει εντολή στον μυελό των οστών να ωριμάσει τις πρόδρομες μορφές των ερυθρών αιμοσφαιρίων αυξάνοντας έτσι την αιμοποιητική δραστηριότητα. Όμως, στη χρόνια νεφρική νόσο η παραγωγή ερυθροποιητίνης είναι ελλιπής.
- Πέρα από την εντολή ερυθροποίησης από τους νεφρούς ο μυελός χρειάζεται πρώτες ύλες για να αυξήσει την αιμοποίηση. Οι πρώτες ύλες εισέρχονται στον οργανισμό με τις τροφές. Ωστόσο, το ανθρώπινο πεπτικό σύστημα απορροφά αποδοτικά μόνο τον σίδηρο που περιέχεται στο κόκκινο κρέας (από βόδι, μοσχάρι ή αρνί), στο συκώτι, στα πουλερικά και σε ορισμένα ψάρια (σολωμός, σαρδέλες, τόνος). Ο φυτικός σίδηρος δεν απορροφάται αποδοτικά. Επιπλέον, οι νεφροπαθείς παρουσιάζουν μειωμένη όρεξη και συμπτώματα από το πεπτικό τους σύστημα όπως δυσγευσία, δυσπεψία, ερυγές και παλινδρόμηση της τροφής με αποτέλεσμα να δυσκολεύονται να λάβουν τις ημερήσιες θερμίδες που χρειάζονται καθώς και τον απαραίτητο σίδηρο των τροφών.
- Η χρόνια νεφρική νόσος προτελικού και τελικού σταδίου χαρακτηρίζεται από την κυκλοφορία ουσιών που λέγονται ουραιμικές τοξίνες καθώς και την άστοχη ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος. Αυτός ο συνδυασμός έχει ως αποτέλεσμα την αυξημένη κυκλοφορία μιας ουσίας που λέγεται hepcidin η οποία δίνει το εσφαλμένο σήμα στο έντερο πως δεν χρειάζεται να απορροφήσει άλλο σίδηρο. Έτσι, ακόμα και αυτος ο σίδηρος που με δυσκολία λαμβάνει ο νεφροπαθής αποβάλλεται σε κάποιο βαθμό με τις κενώσεις του αντί να απορροφάται και να εισέρχεται στην αιματική κυκλοφορία.
- Οι συχνές αιμοληψίες, η απώλεια αίματος στο κύκλωμα αιμοκάθαρσης των νεφροπαθών που υποβάλλονται σε αυτή την μέθοδο, η κρυφή απώλεια αίματος από το πεπτικό σύστημα αποτελούν λιγότερο συχνά αίτια αναιμίας που ενίοτε συνυπάρχουν με τους τρεις βασικούς μηχανισμούς που προαναφέρθηκαν.
- Τα συμπτώματα της αναιμίας δεν είναι ειδικά: εύκολη κόπωση, αδυναμία, μειωμένη ικανότητα παραγωγής έργου, μειωμένη προσοχή και συγκέντρωση, επιδείνωση προϋπάρχουσας καρδιακής νόσου, επιδείνωση προϋπάρχουσας άνοιας κ.α. Η αναιμία της χρόνιας νεφρικής νόσου μειώνει την ποιότητα ζωής του ασθενούς, αυξάνει την πιθανότητα εισαγωγής στο νοσοκομείο ή την πιθανότητα θανάτου.
Στη σύγχρονη Νεφρολογία η αναιμία αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά μέσω ενέσιμων τεχνητών μορίων ερυθροποιητίνης, μέσω βιταμινών που υποβοηθούν την αιμοποίηση και μέσω ενδοφλέβιας χορήγησης σιδήρου όποτε χρειάζεται. Πλέον κυκλοφορούν και νέοι παράγοντες που επιδρούν στο σύστημα που αντιλαμβάνεται την ιστική υποξία ανάλογα με το πόσο οξυγόνο φτάνει στους ιστους.
Εξετάζουμε τις σταθερές (φερριτίνη) και κινητές αποθήκες σιδήρου (κορεσμός τρανσφερρίνης), τα επίπεδα των βιταμινών φυλλικού οξέως και Β12, ελέγχουμε για κρυφές απώλειες αίματος και ανάλογα θεραπεύουμε την αναιμία της χρόνιας νεφρικής νόσου.
