η χρόνια νεφρική νόσος επιβαρύνει τη λειτουργία τόσο των κεντρικών όσο και των περιφερικών νεύρων του ανθρώπινου σώματος. Η επιβάρυνση αυτή χαρακτηρίζεται από βραδύτερη μεταφορά ερεθισμάτων μέσα από τις νευρικές ίνες, επιδεινώνεται παράλληλα με την εξέλιξη της νεφρικής βλάβης και προκαλεί μια πληθώρα νοσημάτων που θα αναφερθούν αναλυτικά:
- Η επίδραση της χρόνιας νεφρικής νόσου στον εγκέφαλο εξηγείται μέσα από τρεις μηχανισμούς:
- Τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια συμβαίνουν στο 17% των αιμοκαθαιρόμενων νεφροπαθών έναντι 10% των νεφροπαθών εκτός αιμοκάθαρσης έναντι μόλις 4% στον γενικό πληθυσμό. Επίσης, 50% των ασθενών με προχωρημένη χρόνια νεφρική νόσο παρουσιάζουν “σιωπηρά” έμφρακτα στις απεικονίσεις του κεντρικού νευρικού συστήματος, βλάβες δηλαδή που αθροίζονται χωρίς να είναι συμπτωματικές. Τα συμπτώματα ενός εγκεφαλικού επεισοδίου ποικίλουν ανάλογα με την έκταση και την εντόπιση της βλάβης: κεφαλαλγία, ναυτία, ίλιγγος, έκπτωση επιπέδου συνείδησης, διαταραχές όρασης, αφασία, αδυναμία και παράλυση.
- Στη χρόνια νεφρική νόσο και ειδικά στα προχωρημένα στάδιά της και στην αιμοκάθαρση παρατηρείται μια προοδευτική έκπτωση των νοητικών λειτουργιών ως και άνοια σε ποσοστό 30% ως 60%. Οι λειτουργίες που επηρεάζονται περισσότερο είναι: ο προσανατολισμός, η προσοχή και η ικανότητα στην εκτέλεση εργασιών. Η έκπτωση αυτή οφείλεται σε εγκεφαλοπάθεια που και αυτή με τη σειρά της μπορεί να οφείλεται σε ανεπάρκεια θειαμίνης, σε αρτηριακή υπέρταση, σε ηλεκτρολυτικές διαταραχές και στη πολυφαρμακία. Ειδική επίδραση στην εγκεφαλοπάθεια της χρόνιας νεφρικής νόσου έχει η αυξημένη κυκλοφορία μιας ορμόνης που ονομάζεται παραθορμόνη.
- Τα συμπτώματα της εγκεφαλοπάθειας αυτής ποικίλουν σε ένα πολύ ευρύ φάσμα: κόπωση, απάθεια, ερεθισιμότητα, μειωμένη προσοχή, τρόμος των άκρων, επιληπτικές κρίσεις, σύγχυση, αποπροσανατολισμός, παραισθήσεις και κώμα. Μια μορφή εγκεφαλοπάθειας ειδική της αιμοκάθαρσης προκαλείται όταν μειώνεται ταχέως η ουρία και οι λοιπές ουραιμικές τοξίνες στις πρώτες συνεδρίες με αποτέλεσμα το οίδημα του εγκεφάλου. Λέγεται σύνδρομο ρήξης της ηλεκτροχημικής ισορροπίας και προκαλεί: κεφαλαλγία, τρόμο άκρων και επιληπτικές κρίσεις.
- Τα περιφερικά νεύρα βλάπτονται επίσης στην πρόοδο της χρόνιας νεφρικής νόσου. Ειδικά στην αιμοκάθαρση αφορά στο 90% των ασθενών και προκαλείται πόνος και μειωμένη αισθητικότητα λόγω της βλάβης στα αισθητικά νεύρα και αδυναμία και ατροφία των περιφερικών μυών λόγω βλάβης στα κινητικά νεύρα. Οι ουραιμικές τοξίνες προκαλούν την περιφερική νευροπάθεια, ωστόσο και το κάλιο όταν αυξάνεται ταχέως συμβάλλει στη διαταραχή.
- Το αυτόνομο νευρικό σύστημα είναι μία κατηγορία νεύρων που δεν ελέγχουμε με τη θέλησή μας. Στη χρόνια νεφρική νόσο παρατηρείται υπερλειτουργία του συμπαθητικού νευρικού συστήματος και έκπτωση της λειτουργίας του παρασυμπαθητικού συστήματος. Αυτό προκαλεί μεταξύ άλλων: διαταραχή στην κίνηση του πεπτικού συστήματος, δυσπεψία, ορθοστατικά συμπτώματα και αρρυθμίες.
Με τη συμβολή του Νεφρολόγου και του Νευρολόγου πολλές από αυτές τις επιπλοκές είτε προλαμβάνονται είτε θεραπεύονται αφότου εκδηλωθούν.
